BANVİT Genel Müdürü Ömer Görener Sorularımızı Yanıtladı (18 Aralık 2003)

Ülkemiz kanatlı sektörünün bugün içinde bulunduğu durumu nasıl değerlendiriyorsunuz?

Kanatlı sektörü, özellikle ihracat için yeni Pazar arayışlarını sürdürmekte. Avrupa Birliği ülkelerine ihracat için gerekli olan izinler henüz tamamlanmadığı için şu an ihracat yapamamamız, bizleri AB dışındaki farklı ülke pazarlarına yönlendiriyor. Ancak elbetteki AB için aralanan kapılar tamamen açıldığında hem sektörün hem de ülkemizdeki kanatlı eti üretiminin süratle yüksek volümlere ulaşması mümkün olabilecektir.

Ülkemizde kanatlı eti ve mamülleri ile ilgili ihracat çalışmalarının artırılabilmesi için neler yapılması gerekiyor?

Ülkemiz önceleri Kanatlı Sektörü’nün rekabet gücünün farkında değildi, ve kanatlı eti ihracatı ile alakalı hiçbir girişimde bulunmadı. Mesele daha sonra anlaşıldı ve AB’ne başvuruldu. Fakat bu sefer de ülkemizin AB’nin fitosaniter sistemine uyabilme hedefi ortaya çıktı. Bununla alakalı olarak Tarım Bakanlığı Koruma Kontrol Genel Müdürlüğü ilgili eksikliklerini tamamladı ve 6 işletmenin AB standartlarında üretim yaptığını belgeledi ve AB’ne başvurdu. Bu başvuruyu değerlendirmek için Eylül 2003’de AB’den bir misyon geldi ve bu tesisleri kontrol etti, şu anda bu AB denetiminin raporlarının sonuçlanması beklenmektedir. Sonucun müspet olacağı ve izinlerin alınacağı görüşündeyiz. Fakat AB’ne kanatlı ihracatımızın süratle artması için gereken çok önemli bir adım vardır. Bazı ülkelere AB “Duty Free Quota” vermektedir. AB piliç göğüs eti hedef fiyatı kiloda 3,3 Euro’dur. Bu değerin altında olan tüm CIF bedelleri 2 çeşit vergi ile bu seviyeye getirilmektedirler. Macaristan, Polonya, Şili gibi ülkelerin ciddi kotaları bulunmaktadır. Mesela üretimi bizim yarımızdan az olan Macaristan’ın AB’ne kanatlı ihracat kotası 118.000 tondur! AB ile bir organik bağı olmayan Şili’nin bile 7.000 ton gümrüksüz mal sokabilme potansiyeli mevcuttur. Türkiye’nin de ikili görüşmelerde DFQ talebi olmalıdır, bu olanak ülkemiz kanatlı üretiminin AB’ne giriş ve yerleşmesini süratlendirecektir.

Sektörün gelişimi ile ilgili öngörüleriniz nelerdir?

Türkiye’de gayri safi milli hasıla ne kadar yükselirse protein tüketimi de o oranda artmaktadır. Bir başka deyişle servet ve nüfus bugünkü tüketimi oluşturmakta. Türkiye'de de kişi başına GSMH arttıkça piliç tüketimi de artacaktır. Biz önümüzdeki 10 yıl içerisinde ülkemizdeki piliç eti üretiminin rahatlıkla 1,5 milyon tona ulaşacağını öngörüyoruz. Hatta AB'ye ihracat kapıları açıldığı takdirde bu rakama ulaşılması daha da süratli olabilecektir.

İç piyasada tüketicinin daha da bilinçlenmesi ve kanatlı etinin sağlığı, tesislerin hijyen standartları meselelerinin daha da ön plana çıkartılması lazım. Ayrıca pilicin ekonomikliği ve pratikliği de vurgulanmalı. Zaten hepimizin evimizin mutfağında geçirdiği süre maalesef azalmakta. İhracat için ise bir verilip bir verilmeyen destekler yerine daha uzun süren ama ihracatçının program yapabileceği destek sistemleri uygulanmalıdır. Mesela AB, Arap ülkelerine yaptıkları kanatlı ihracatlarında ton başına 440 Euro desteklemektedir. Bizde ise 2002 yılında ton başına 175 Dolar verildi, 2003'de ise bu destek kalktı.

Sektörünüzde ne tür sorunlarla karşılaşıyorsunuz?

Sektörümüzde haksız rekabet yaşandığı ortada. Bir tarafta daha kaliteli üretim için hiç bir yatırımdan kaçınmayan firmalar dururken diğer yanda hiçbir kayıt tutmadan, son derece ilkel koşullarda üretim yapan ve ürünlerini açıkta, ambalajsız satan ve haksız rekabete neden olan firmalar tüketici sağlığını da hiçe saymaktadır.

Bu rekabet ortamı içinde bazı büyük firmalar da ambalaj yasasına karşı gelerek kanatlı ürünlerini dökme olarak satmakta, ambalajlı satan bazı firmalar ise ambalajlarının üzerine bir gün sonrasının üretim tarihini basarak tüketiciyi yanıltmaktalar. Aslında tüm bu uygunsuzlukları önleyecek kanun ve yönetmelikler mevcut ancak yerel yönetimler,